On religious indifferentism – Skrzatusz sermon

on “The Holy Trinity 1850”

Krzysztof Zadarko       biskup pomocniczy diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej       Page range: 25-43       DOI:10.69553/rs.2023.11-02

Abstract The article is a presentation of another text (draft) of the sermon from year 1850, taken from the collection of preaching manuscripts, which are stored in the archives of the parish and the sanctuary of Our Lady of Sorrows in Skrzatusz. The sermon, which is written in German, is intended for the celebration of the Holy Trinity (German: Dreifaltigkeit), it does not refer to the celebrated mystery of the dogma of the Triune God, but deals with the apology of the truth of the Catholic Church, it is a response to religious indifferentism, which spread exceptionally strongly in the 19th century. It is also a thematic (catechism) sermon about the one, holy, catholic and Apostolic Church, i.e. about the features of the Church contained in the Nicene-Constantinopolitan Creed.       Keywords sermon, the Holy Trinity, history of preaching in the 19th century, religious indifferentism, one, holy, catholic and apostolic Church, Skrzatusz       Bibliography 1. Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Akta Parafii Rzymskokatolickiej w Skrzatuszu. Kazania. Dreifaltigkeit 1850. 2. Banaszak, Marian. Historia Kościoła katolickiego. 3*: Czasy nowożytne 1758–1914. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1991. 3. Ceynowa, Tadeusz. Ziemia pogranicza. Dekanat wałecki w latach 1821–1920. Radom: Polskie Towarzystwo Encyklopedyczne, 2004. 4. Chaberek, Michał. Papieże wobec problemów teologicznych XIX w. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009. 5. Deharbe, Joseph. Katholischer Katechismus oder Lehrbegriff: nebst einem kurzen Abrisse der Religions-Geschichte von Anbeginn der Welt bis auf unsere Zeit. Regensburg: Pustet, 81849. 6. Grzegorz XVI. „«Mirari vos» – O liberalizmie (1832)”. W: Liberalizm potępiony przez papieży, red. Marcin Karas, 31–42. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia, 2010. 7. Karas, Marcin. Z dziejów Kościoła. Ciągłość i zmiana w Kościele rzymskokatolickim w XIX i XX wieku. Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz, 2008. 8. Lektionar (Kanzel=Ausgabe). Episteln und Evangelien der Sonn= und Festtage aus dem römischen Messbuch, übersetzt v. Dr. Jakob Ecker. Trier, 41914. 9. Missale Romanum Ex Decreto Sacrosancti Concilli Tridentini Restitutum, S. Pii V. Pontificius Maximi… Wratislavieae: Typis Caroli Friderici Hilsen, 1738. 10. Mszał Rzymski z dodaniem nabożeństw nieszpornych, oprac. Gaspar Lefebvre. Przekład polski opracowali Mnisi opactwa w Tyńcu. Tyniec–Bruges: Opactwo śś. Piotra i Pawła, 1949. 11. Nadolny, Anastazy. „«Deutschkatholizismus» ks. Jana Czerskiego w zaborze pruskim 1844–1859” (część I). Studia Pelplińskie 9 (1978): 149–182. 12. Nadolski, Bogusław. Leksykon liturgii. Poznań: Pallottinum, 2006. 13. Parsch, Pius. Rok liturgiczny. Okres po Zesłaniu Ducha Świętego. T. 3. Poznań: Pallottinum, 1956. 14. Twardy, Jan. Aktualizacja słowa Bożego w kaznodziejstwie. Przemyśl: Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej, 2009. 15. Wierusz-Kowalski, Jan. Mszał niedzielny i świąteczny. Warszawa: PAX, 1954. 16. Zieliński, Zygmunt. Historia Kościoła. Odbicie rzeczywistości Bożej w świecie. Wrocław: Wydawnictwo Księgarni Archidiecezjalnej, 2005.