Status kanoniczny Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X

Wojciech Ciołek       prezbiter diecezji bydgoskiej | sędzia Sądu Biskupiego Diecezji Bydgoskiej       Strony: 277-298       DOI:10.69553/rs.2023.11-15

Streszczenie Przedmiotem artykułu jest analiza prawnej sytuacji Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X założonego przez abpa Marcela Lefebvre’a. Aktywne działania duszpasterskie Bractwa w różnych regionach świata, a szczególnie w polskich diecezjach, skłaniają do właściwego rozeznania ku pożytkowi wiernych świeckich, czym ta wspólnota jest i czy ma całkowitą jedność z Biskupem Rzymu. Chronologicznie opisane wydarzenia pomagają ukazać całość problematyki związanej z Bractwem i jego obecnym statusem prawnym w Kościele.       Słowa kluczowe Marcel Lefebvre, schizma, Sobór Watykański II, dialog, kara kościelna       Bibliografia 1. Angeles, Roin. „Życiorys arcybiskupa”. W: Marcel Lefebvre, Kazania abpa Marcela Lefebvre’a, 8. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 1999. 2. Benedictus PP. XVI. „Litterae apostolicae ad Episcopos Ecclesiae Catholicae «La remissione della scomunica ai quattro Vescovi» (10.03.2009)”. Acta Apostolicae Sedis 101, 4 (2009): 270–276. 3. Benedictus PP. XVI. „Litterae apostolicae motu proprio datae de usu extraordinario antiquae formae Ritus Romani «Summorum Pontificum» (7.07.2007)”. Acta Apostolicae Sedis 99, 9 (2007): 777–781. 4. Benedykt XVI. „List apostolski motu proprio «Summorum Pontificum»”. Anamnesis 51 (2007): 9–12. 5. Benedykt XVI. „List Ojca świętego do biskupów w sprawie zdjęcia ekskomuniki z czterech biskupów konsekrowanych przez abpa Levebvre’a”. Dostęp 9.05.2023. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/listy/bpi_lefebvre_10032009.html. 6. Charrière, François. „Le décret d’érection de la Fraternité Sacerdotale Internationale Saint-Pie X – 1er novembre 1970” („Dekret erekcyjny Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X”), kopia maszynopisu. Dostęp 19.04.2023. https://laportelatine.org/formation/crise-eglise/rapports-rome-fsspx/les-actes-juridiques-de-la-fondation-de-la-fsspx. 7. „Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus (25.01.1983)”. Acta Apostolicae Sedis 75, 2(1983): 1–317. 8. „Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus (27.05.1917)”. Acta Apostolicae Sedis 9, 2 (1917): 1–593. 9. Congregatio pro Episcopis. „Decretum «Con lettera» (21.01.2009)”. Acta Apostolicae Sedis 101, 2 (2009): 150–151. 10. Franciscus PP. „Litterae apostolicae Iubilaeo Extraordinario Misericordiae Adveniente, ad Venerabilem Fratrem Salvatorem Fisichella, Praesidem Pontificii Consilii de Nova Evangelizatione Promovenda «La vicinanza del Giubileo» (1.09.2015)”. Acta Apostolicae Sedis 107, 9 (2015): 974–976. 11. Franciscus PP. „Litterae apostolicae «Misericordia et misera» de Iubilaeo Extraordinario Misericordiae concludendo (20.11.2016)”. Acta Apostolicae Sedis 108, 12 (2016): 1311–1327. 12. Franciscus PP. „Litterae apostolicae «Misericordia et misera» de Iubilaeo Extraordinario Misericordiae concludendo (20.11.2016)”. Acta Apostolicae Sedis 108, 12 (2016): 1311–1327. 13. Franciscus PP. „Litterae apostolicae Iubilaeo Extraordinario Misericordiae Adveniente, ad Venerabilem Fratrem Salvatorem Fisichella, Praesidem Pontificii Consilii de Nova Evangelizatione Promovenda «La vicinanza del Giubileo» (1.09.2015)”. Acta Apostolicae Sedis 107, 9 (2015): 974–976. 14. Franciszek. „Lettera del Santo Padre Francesco con la quale si concede l’indulgenza in occasione del Giubileo Straordinario della Misericordia”. Dostęp 9.05.2023. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2015/documents/papa-francesco_20150901_lettera-indulgenza-giubileo-misericordia.html. 15. Franciszek. „List apostolski «Misericordia et misera» Ojca świętego Franciszka na zakończenie Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia”. Dostęp 9.05.2023. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_letters/documents/papa-francesco-lettera-ap_20161120_misericordia-et-misera.html. 16. Glendinning, Chad. „The Priestly Society of St. Pius X: The Past, Present, and Possibilities for the Future”. Studia Canonica 48 (2014): 331–342. 17. Ioannes Paulus PP. II. „Litterae Apostolicae motu proprio datae quibus Commissio quaedam ad plenam ecclesialem communionem Fraternitatis sacerdotalis a sancto Pio X sodalium vel eidem coniunctorum expediendam instituitur «Ecclesia Dei» (2.07.1988)”. Acta Apostolicae Sedis 80, 12 (1988): 1495–1498. 18. Jan Paweł II. „List apostolski [motu proprio] «Ecclesia Dei»”. Dostęp 9.05.2023. https://www.ekai.pl/dokumenty/list-apostolski-motu-proprio-ecclesia-dei. 19. Jan Paweł II. „List papieża Jana Pawła II do J. E. arcybiskupa Marcela Lefebvre’a z 9 czerwca 1988 r.”. W: Marcel Lefebvre, Aby Kościół trwał. W obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990, 225. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2011. 20. Jenkins, Loren. „Lefebvre act provokes catholic split”. Dostęp 1.03.2023. https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1988/07/01/lefebvre-act-provokes-catholic-split/f6ac1329-334d-4067-bde8-5a6fa34aaf56/. 21. Kodeks Prawa Kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Poznań: Pallottinum, 1984. 22. Kongregacja ds. Biskupów. „Dekret”. Dostęp 17.03.2023. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kbiskupow/dekret_piusx_21012009.html. 23. Lefebvre, Marcel. „List J.E. arcybiskupa Marcela Lefebvre’a do J.E. kardynała Josepha Ratzingera z 6 maja 1988 r.”. W: Marcel Lefebvre, Aby Kościół trwał. W obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990, 218. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2011. 24. Lefebvre, Marcel. „List J.E. arcybiskupa Marcela Lefebvre’a do papieża Jana Pawła II z 20 maja 1988 r. z uzasadnieniem konieczności dokonania konsekracji 30 czerwca 1988 r.”. W: Marcel Lefebvre, Aby Kościół trwał. W obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990, 221–223. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2011. 25. Lefebvre, Marcel. „List J.E. arcybiskupa Marcela Lefebvre’a do papieża Jana Pawła II z 2 czerwca 1988 r. z uzasadnieniem konieczności dokonania konsekracji 30 czerwca 1988 r.”. W: Marcel Lefebvre, Aby Kościół trwał. W obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990, 224. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2011. 26. Lefebvre, Marcel. Aby Kościół trwał. W obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2011. 27. Lefebvre, Marcel. List do zagubionych katolików. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2006. 28. Makowski, Marcin Łukasz. „Bractwo Kapłańskie św. Piusa X: geneza”. Dostęp 19.04.2023. https://histmag.org/Bractwo-Kaplanskie-sw-Piusa-X-geneza-5438. 29. Ottaviani, Alfredo Cardinal, Antonio Cardinal Bacci, a group of Roman Theologians. The Ottaviani Intervention. A Brief Critical Study of the New Order of Mass. Kansas City: Angelus Press, 2015. 30. Paulus PP. VI. „Constitutio apostolica Missale Romanum ex decreto Concilii Oecumenici Vaticani II instauratum promulgatur «Missale Romanum» (3.04.1969)”. Acta Apostolicae Sedis 61, 4 (1969): 217–222. 31. Paweł VI. „Konstytucja apostolska «Missale Romanum»”. W: „To czyńcie na moją pamiątkę”. Eucharystia w dokumentach Kościoła, oprac. Jan Miazek, 76–80. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1987. 32. Pérol, Huguette. Le choix impossible de la Fraternité Saint-Pie X. Fidélité ou sectarisme?. Paris: L’Harmattan, 2015. 33. Pius V. „Quo Primum”. Dostęp 9.05.2003. https://www.papalencyclicals.net/pius05/p5quopri.htm. 34. Pontificia Commissio Ecclesia Dei. „Epistula ad Praesules Conferentiarum Episcopalium quarum interest de licentia ad celebranda matrimonia fidelium Fraternitatis Sancti Pii X «Come Ella sa» (27.03.2017)”. Acta Apostolicae Sedis 109, 4 (2017): 426–427. 35. Pozzo, Guido. „Starożytna liturgia rzymska a współczesny kryzys wiary”. Dostęp 13.09.2018. https://christianitas.org/news/starozytna-liturgia-rzymska-wspolczesny-kryzys-wiary. 36. Ratzinger, Joseph, Marcel Lefebvre. „Protokół J.E. kardynała Josepha Ratzingera i J.E. arcybiskupa Marcela Lefebvre’a z 5 maja 1988 r.”. W: Marcel Lefebvre, Aby Kościół trwał. W obronie Kościoła i papiestwa. Dokumenty z lat 1971–1990, 213–217. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2011. 37. Roy, Philippe J. „Le Coetus Internationalis Patrum au concile Vatican II: genèse d’une dissidence? Minorités et dissidences du catholicisme: l’orthodoxie à l’épreuve de la modernité”. Histoire@Politique 3, 18 (2012): 42–61. 38. Sacra Congregatio pro Clericis. „La lettre d’approbation de la Congrégation pour le clergé du cardinal Wright – 18 février 1971” („List zatwierdzający Kongregacji ds. Duchowieństwa napisany przez kardynała Wrighta”), kopia maszynopisu. Dostęp 19.04.2023. https://laportelatine.org/formation/crise-eglise/rapports-rome-fsspx/les-actes-juridiques-de-la-fondation-de-la-fsspx. 39. Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II. „Constitutio de sacra liturgia «Sacrosanctum Concilium» (4.12.1963)”. Acta Apostolicae Sedis 56, 2 (1964): 97–134. 40. Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II. „Constitutio dogm atica de Ecclesia «Lumen gentium» (21.11.1964)”. Acta Apostolicae Sedis 57, 1 (1965): 5–67. 41. Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II. „Constitutio pastoralis de Ecclesia in mundo huius temporis «Gaudium et spes» (7.12.1965)”. Acta Apostolicae Sedis 58, 15 (1966): 1025–1115. 42. Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II. „Decretum de institutione sacerdotali «Optatam totius» (28.10.1965)”. Acta Apostolicae Sedis 58, 10 (1966): 713–727. 43. Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II. „Dignitatis humanae (7.12.1965)”. Acta Apostolicae Sedis 58 (1966): 929–946. 44. Sentez, Nicolas. „L’Église va reconnaître les mariages de la Fraternité Saint-Pie-X, La Croix”. Dostęp 4.04.2023. https://www.la-croix.com/Religion/Catholicisme/Pape/LEglise-reconnaitre-mariages-Fraternite-Saint-Pie-X-2017-04-04-1200837142. 45. Sobór Watykański II, „Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym «Gaudium et spes»”. W: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, tekst polski, nowe tłumaczenie, 526–606. Poznań: Pallottinum, 2002. 46. Sobór Watykański II. „Deklaracja o wolności religijnej”. W: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, tekst polski, nowe tłumaczenie, 410–421. Poznań: Pallottinum, 2002. 47. Sobór Watykański II. „Dekret o formacji kapłańskiej «Optatam totius»”. W: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, tekst polski, nowe tłumaczenie, 288–301. Poznań: Pallottinum, 2002. 48. Sobór Watykański II. „Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen gentium»”. W: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, tekst polski, nowe tłumaczenie, 104–166. Poznań: Pallottinum, 2002. 49. Sobór Watykański II. „Konstytucja o liturgii świętej «Sacrosanctum Concilium»”. W: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, tekst polski, nowe tłumaczenie, 48–78. Poznań: Pallottinum, 2002. 50. Society of Saint Pie X. „Argentina recognizes SSPX as Roman Catholic”. Dostęp 20.04.2023. https://sspx.org/en/news-events/news/argentina-recognizes-sspx-roman-catholic-7845. 51. Society of Saint Pius X. Most asked questions about the Society of Saint Pius X, praca zbiorowa. Kansas City: Angelus Press, 2011. 52. Souchon, Paul Michel. „Retour sur la levée des excommunications des évêques intégristes, La Croix”. Dostęp 17.03.2023. https://www.la-croix.com/Definitions/Lexique/Integristes/Retour-sur-la-levee-des-excommunications-des-eveques-integristes. 53. „Special «ad hoc» Commission of Cardinals, letter to Mgr. Lefebvre 6 May 1975”. W: La Documentation Catholique, 6 juillet 1975, 614, cols. 1–2, English translation in Davies, Apologia, Part 1. 54. Staff, Zenit. „La Fraternité Saint-Pie X n’a pas de statut canonique dans l’Eglise catholique”. Dostęp 4.02.2023. https://fr.zenit.org/2009/02/04/la-fraternite-saint-pie-x-n-a-pas-de-statut-canonique-dans-l-eglise-catholique. 55. Tincq, Henri. „Le schisme de Mgr Lefebvre, Le Monde 4.02.2009”. Dostęp 4.02.2023. https://www.lemonde.fr/societe/article/2009/02/04/le-schisme-de-mgr-lefebvre_1150430_3224.html. 56. Tissier de Mallerais, Bernard. Marcel Lefebvre. Życie. Warszawa: Wydawnictwo Te Deum, 2022. 57. Vatican News. „Le Pape supprime la commission pontificale «Ecclesia Dei»”. Dostęp 19.01.2019. https://www.vaticannews.va/fr/pape/news/2019-01/pape-motu-proprio-ecclesia-dei.html. 58. Wawrzyńczak, Szymon Krzysztof. „Sukcesja Urzędu Biskupiego w nauczaniu Kościoła Rzymskokatolickiego i kościoła polskokatolickiego w RP z uwzględnieniem biskupów wędrownych”. Dostęp 20.04.2023. http://archidiecezja.lodz.pl/lst/pdf/31(2022-4)-Szymon-Krzysztof-Wawrzynczak-sukcesja-urzedu-biskupiego.pdf.