Vergessene Wanderung der Pieta von Skrzatusz

Tadeusz Ceynowa       Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk Teologicznych,       Katedra Historii Kościoła i Patrologii - adiunkt       Seitenreichweite: 45-65       DOI:DOI

Zusammenfassung Als die Diözese Koszalin-Kołobrzeg 1972 errichtet wurde, verfügte sie über ein einziges Heiligtum. In der Kirche von Skrzatusz wurde die Schmerzensmutter seit 1575 verehrt. Dieser Ort wurde vom ersten Bischof Ignacy Jeż zum Heiligtum der Diözese erklärt, und am 15. September oder am darauffolgenden Sonntag wurde das diözesane Ablassfest feierlich begangen. Die Salesianerpriester hatten sich seit 1952 um die Pieta von Skrzatusz und die Pfarrei gekümmert. Jeż übergab ihnen das Heiligtum. Dies löste zahlreiche Bemühungen ihrerseits aus. Die Bemühungen des Bischofs und der Salesianer führten zu einer Wiederbelebung der Wallfahrtsbewegung. Der sich entwickelnde Kult ermöglichte es, sich für die Krönung der wundertätigen Pieta einzusetzen. Am 18. September 1988 krönte der Primas von Polen, Kardinal Józef Glemp, das Bildnis der Schmerzhaften Muttergottes in Skrzatusz feierlich mit päpstlichen Kronen. Aufgrund der Größe der Diözese wurde Bischof I. Jeż im Einvernehmen mit den Dekanen vor, die Kopie der Pieta Skrzatuska durch die 12 am weitesten von Skrzatusz entfernten Dekanate zu pilgern. Die Wallfahrt begann am 24. September 1988 in Lębork und endete am 22. Dezember 1988 im Dekanat Koszalin in Bobolice. Anhand des erhaltenen Archivmaterials wurde versucht, die von vielen vergessene Wallfahrt von vor 35 Jahren zu rekonstruieren.       Schlüsselwörter Wanderschaft, Skrzatusz, Pieta Skrzatuska, Diözese Koszalin-Kolobrzeg       Literaturverzeichnis 1. Archiwum Autora. Wywiad z ks. Januszem Pawlakiem z 5.07.2023 r. 2. Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Dziekani E6 1972–1993. 3. Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Prywatne Archiwum bpa Ignacego Jeża. Skrzatusz – koronacja. List do proboszczów z 22 stycznia 1988 r. 4. Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Prywatne Archiwum bpa Ignacego Jeża. Skrzatusz – koronacja, List do proboszczów z 14 czerwca 1988 r. 5. Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. WSD w Koszalinie. Kronika, sygn. 95. 6. Archiwum Mniszek Klarysek w Słupsku. Kronika. T. III. 7. Archiwum Parafialne Parafii pw. NSPJ. Kronika III Wierzchucino. 8. Archiwum Parafii pw. Matki Bożej Różańcowej w Kępicach. Kronika parafialna. 9. Archiwum Parafii pw. MB Częstochowskiej w Darłowie. Ogłoszenia parafialne. 10. Archiwum Parafii pw. MB Gromnicznej w Malechowie. Kronika parafialna. T. 3. 11. Archiwum Parafii pw. MB Gromnicznej w Malechowie. Ogłoszenia parafialne. 12. Archiwum Parafii pw. MB Królowej Polski w Choczewie. Kronika parafii. 13. Archiwum Parafii pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Słupsku. Kronika parafii. 14. Archiwum Parafii pw. Najświętszego Zbawiciela w Ustce. Kronika parafialna. 15. Archiwum Parafii pw. Narodzenia NMP w Koczale. Ogłoszenia parafialne. 16. Archiwum Parafii pw. Nawiedzenia NMP w Gardnie Wielkiej. Kronika parafialna. 17. Archiwum Parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Koszalinie. Ogłoszenia parafialne. 18. Archiwum Parafii pw. NMP Królowej Różańca Świętego w Słupsku. Kronika parafii. 19. Archiwum parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Koszalinie. Ogłoszenia parafialne. 20. Archiwum Parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Polanowie. Kronika parafialna. 21. Archiwum Parafii pw. Przemienienia Pańskiego we Wrzosowie. Kronika parafialna. 22. Archiwum Parafii pw. św. Anny w Barcinie. Ogłoszenia duszpasterskie. 23. Archiwum Parafii pw. św. Filipa Neri w Bytowie. Ogłoszenia parafialne. 24. Archiwum Parafii pw. św. Franciszka z Asyżu w Charzynie. Ogłoszenia parafialne. 25. Archiwum Parafii pw. św. Franciszka z Asyżu w Wytownie. Kronika parafialna. 26. Archiwum Parafii pw. św. Jacka w Słupsku. Ogłoszenia parafialne. 27. Archiwum Parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Sarbii. Ogłoszenia parafialne. 28. Archiwum Parafii pw. św. Józefa Robotnika w Gniewinie. Ogłoszenia parafialne. 29. Archiwum Parafii pw. św. Maksymiliana Kolbego w Lęborku. Kronika Rektoratu przy kościele p.w. Wszystkich Świętych w Lęborku. 30. Archiwum Parafii pw. św. Michała Archanioła. Księga Pamiątkowa [kronika]. 31. Archiwum Parafii pw. św. Piotra i Pawła w Kłaninie. Kronika parafialna. 32. Archiwum Parafii pw. św. Stanisława Kostki w Siemyślu. Ogłoszenia parafialne. 33. Archiwum Parafii pw. św. Wojciecha w Koszalinie. Ogłoszenia parafialne. 34. Archiwum Parafii pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja w Łebie. Kronika parafialna. 35. Archiwum Parafii pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja w Łebie. Ogłoszenia parafialne 1988. 36. Archiwum Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Kołobrzegu. Kronika parafialna. 37. Archiwum Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Sławnie. Kronika parafii. 38. Archiwum Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Sławnie. Ogłoszenia parafialne. 39. Balter, Lucjan. „Teologia Nawiedzenia”. Studia Gnesnensia 4 (1978): 35–56. 40. Biuletyn Duszpasterski 6 (1988). 41. Bobrowski, Florian. Lexicon latino-polonicum. T. 2. Wilno, 1905. 42. Bończa-Bystrzycki, Lech. Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim w granicach diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej (X–XX/XXI wiek). Koszalin: Lech Bończa-Bystrzycki, 2012. 43. Była tam Matka Jezusa. Modlitewnik Skrzatuski. Skrzatusz: Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Skrzatuskiej, 2023. 44. Ceynowa, Tadeusz. „Koronacja Figury Matki Boskiej Skrzatuskiej”. Rocznik Skrzatuski 1 (2013): 91–106. 45. Ceynowa, Tadeusz. „Koszalińsko-Kołobrzeska Diecezja”. W: Encyklopedia katolicka. T. 9, red. Andrzej Szostek i in., kol. 976–978. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2002. 46. Czerner, Marian. Kronika diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej 1972–1992. Koszalin: Kuria Diecezjalna, 1995. 47. Dajczak, Edward. „List biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego Edwarda Dajczaka zapowiadający peregrynację Skrzatuskiej Piety”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 4 (2022): 47–49. 48. Danielewicz, Dariusz. Nawiedzenie diecezji legnickiej w kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w latach 1992–1993. Świdnica: Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Świdnickiej „Adalbertus”, 2012. 49. Delerdt, Andrzej Józef. Źródło łask Boskich nieprzebrane. Matka Boska Bolesna ze Skrzatusza i Jej historia, red. Agnieszka Borysowska, Tadeusz Ceynowa. Koszalin–Radom: Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, Wydawnictwo Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Technologii Eksploatacji, 2021. 50. Diecezja Bydgoska. Peregrynacja 2018–2019. Bydgoszcz, 2021. 51. Drogami Miłosierdzia. Peregrynacja Obrazu Jezusa Miłosiernego. Beatyfikacja Księdza Michała Sopoćki, red. Adam Skreczko. Białystok: Wydawnictwo św. Jerzego w Białymstoku, 2009. 52. Giese, Arno. Królowa narodu. Cz. 2: Strażnica katolicyzmu. Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu Pani i Królowej Ziemi Wałecko-Pilskiej. Pelplin: Bernardinum, 2002. 53. Hagedorn, Krzysztof. „Miejsca kultu w parafii Skrzatusz w okresie przedrozbiorowym (do roku 1772)”. Saeculum Christianum 4, 2 (1997): 85–104. 54. Hagedorn, Krzysztof. „Powstanie parafii w Skrzatuszu i jej uposażenie”. Seminare 11 (1995): 205–228. 55. Jezu ufam Tobie. Peregrynacja obrazu Jezusa Miłosiernego w diecezji świdnickiej (2007–2010), red. Łukasz Ziemski. Świdnica: Usługi Poligraficzne Bogdan Kokot vel Kokociński, 2013. 56. Jeż, Ignacy. „Słowo biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego z okazji peregrynacji Matki Bożej w Kopii Jej Jasnogórskiego Obrazu”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 9–10 (1983): 272–274. 57. Kierzkowski, Ryszard. „Pielgrzymka Figury Matki Boskiej Bolesnej Pani Skrzatuskiej w dekanacie Lębork 24.09.–1.10.1988”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 9–10 (1988): 301–302. 58. Kierzkowski, Ryszard. „Rozpoczęcie Peregrynacji Matki Boskiej Częstochowskiej w Kopii Obrazu Jasnogórskiego w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej – 8 X 1989”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 11 (1989): 302–303. 59. Kowalski, Sławomir. Nawiedzenie Obrazu czarnej Madonny na terenie obecnej diecezji legnickiej w latach 1963–1964. Legnica: Diecezjalne Centrum Edukacyjne, Biblioteka im. Jana Pawła II Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Legnickiej, 2017. 60. Mielczarek, Piotr. „Nawiedzenie Kopii Obrazu M.B. Częstochowskiej w nadmorskich parafiach diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej w dniach 14–21 VII 1983 r.”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 9–10 (1983): 313–319. 61. Napiórkowski, Celestyn Stanisław. Matka naszego Pana. Problemy – poszukiwania – perspektywy. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 1992. 62. Nowiński, Janusz. „Dzieje i kult cudownej figury Najświętszej Maryi Panny Bolesnej w Skrzatuszu w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej (w dziesiątą rocznicę koronacji)”. Seminare 15 (1999): 389–397. 63. Otwieramy przed Tobą polskie drogi. Kronika peregrynacji, red. Zenon Hanas. Ząbki: Apostolicum, 1997. 64. Ozorowski, Edward. „Peregrynacja obrazu Jezusa Miłosiernego”. Rocznik Teologii Katolickiej 7 (2008): 64–70. 65. Pałęcki, Waldemar. „Peregrynacja”. W: Encyklopedia katolicka. T. 15, red. Edward Gigilewicz, kol. 283. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2011. 66. Peregrynacja Figury Matki Bożej Loretańskiej. Witaj, Jutrzenko naszej wiary! Diecezja Warszawsko-Praska 6 stycznia–24 listopada 2013 r. Rok wiary. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek, 2014. 67. Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej 2022. W 50-lecie diecezji, oprac. Tadeusz Ceynowa. Koszalin, Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 2022. 68. Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Rok 1987, oprac. Piotr Mielczarek. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 1987. 69. Szetelnicki, Wacław. Nawiedzenie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w Archidiecezji Wrocławskiej. Roma: Edizioni Hosianum, 1971. 70. Turkiel, Jan. „Zebranie księży dziekanów”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 5–6 (1988): 170. 71. Wąsowicz, Jarosław. „Ksiądz Lech Kasperowicz SDB (1953–2020), kustosz sanktuarium i proboszcz w Skrzatuszu w latach 1987–1992, organizator uroczystości koronacyjnej”. Rocznik Skrzatuski 9 (2021): 101–122. 72. Wąsowicz, Jarosław. „Ksiądz Michał Winiarz SDB (1911–1988), proboszcz parafii w Skrzatuszu i kustosz sanktuarium w latach 1965–1972. Życie i twórczość”. Rocznik Skrzatuski 7 (2019): 97–119. 73. Wąsowicz, Jarosław. „Ksiądz Stefan Kieliński SDB (1932–2017), pierwszy kustosz sanktuarium diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej w Skrzatuszu”. Rocznik Skrzatuski 6 (2018): 43–57. 74. Wąsowicz, Jarosław. „Posługa duszpasterska salezjanów w Skrzatuszu w latach 1952–1972”. Rocznik Skrzatuski 1 (2013): 75–89. 75. Wąsowicz, Jarosław. „Salezjanie w Skrzatuszu w latach 1972–2001”. Rocznik Skrzatuski 4 (2016): 67–77. 76. Wiązowski, Eugeniusz. „Wkład salezjanów w rozwój kultu Maryjnego w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu”. Saeculum Christianum 19, 2 (2012): 117–143. 77. „Zakończenie peregrynacji Obrazu «Jezu, ufam Tobie»”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 2 (2014): 42–43. 78. Zieliński, Piotr. 100 lat katolicyzmu w Miastku. Zarys dziejów 1917–2017. Miastko: Gmina Miastko, 2017.